 |
| Sarıkaya Kaplıcaları |
İlçe merkezi, Yozgat-Kayseri karayolu üzerinde Kuzey-Güney doğrultusunda küçük bir vadi içerisinde kurulmuştur.
İlçenin batısında, Yazır Dağları bir sıra teşkil eder. Doğusunda Sıçanlı ve Tilki dağları, kuzeyinde Çomak dağı, güney ve güneydoğusunda ise, Beştepeler bulunmaktadır.Sorgun özü ile Boğazlıyan ovası arasındaki araziler de ilçenin ovalarını oluşturmaktadır. Delice Irmağı’nın önemli kollarından birisi olan Kanak Çayı, İlçenin başlıca akarsuyudur.
Sarıkaya’da, İl Anadolu’nun tipik karasal iklimi görülmekte olup, yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk, sert ve kar yağışlı geçmektedir.Arazi tamamen bozkırlarla kaplıdır.
Romatizmal Ağrılar, Artroz (Eklem Kireçlenmeleri), Kalça-Eklem Kireçlenmeleri, Deyeneratif Romatizmalar, Bel Fıtıkları ve Buna Bağlı Siyatik Ağrılar, Ağrılı Kadın Hastalıkları, Kadınların Enfeksiyon Sekeline Bağlı Olarak Süregelen Akıntılar, Spastik Ağrıları, Spastik Kolitler, Böbrek Taşlarının Düşmesinde Üreter üzerinde Spazmolitik Etki, Karaciğer ve Safra Kesesi Taşları, Cilt Hastalıkları
Yozgat Sarıkaya Kaplıcaları Konumu : Sarıkaya İlçesi konum olarak İç Anadolu Bölgesinde Yozgat şehir merkezinin güneydoğusunda yer almaktadır.
Yozgat Sarıkaya Kaplıcalarına Ulaşım Olanakları : Sarıkaya kaplıcaları Yozgat-Kayseri Karayolu üzerinde olup, Yozgat İl merkezine 80 km., Ankara’ya 290 km., Kayseri’ye 120 km. uzaklıktadır. Havayolu ulaşımı ise 135 km. uzaklıktaki Kayseri Sivil Havaalanı ile sağlanmaktadır. Sarıkaya İlçesi 55 km. mesafedeki Yenifakılı Tren İstasyonu ile demiryolu ulaşım olanağına da sahiptir.
Yozgat Sarıkaya Kaplıcasının Denizden yüksekliği 1115 m. dir.
Yozgat Sarıkaya Kaplıcaları nın Tedavi (Endikasyon) Özellikleri : Termal su içme ve banyo olarak kullanılmakta olup; romatizmal hastalıklar, nevrit-nevralji, kadın hastalıkları, deri hastalıkları, dolaşım ve kalp hastalıkları, sindirim sistemi hastalıkları, metabolizma bozukluklarına olumlu etkisi olduğu görülmüştür.
Yozgat Sarıkaya Termal Su Özellikleri
Yozgat Sarıkaya Kaplıcası Fiziksel Özellikleri : Berrak
Yozgat Sarıkaya Kaplıcaları Kimyasal Özellikleri : Bikarbonatlı, klorürlü, kalsiyumlu, sodyumlu, demirli termal sular sınıfı.
Yozgat Sarıkaya Kaplıcaları Fiziko Kimyasal Özellikleri : Ph: 6.4 – 6.8
Yozgat Sarıkaya Kaplıcalarısının Sıcaklığı 44-47 ºC
Yozgat Sarıkaya Kaplıcalarının Tarihçesi
1-Hitit Devri :
Sarıkaya İlçesi Anadolu’da ilk siyasi birliğini kurmuş olan Hitit İmparatorluğunun kuruluş alanı içerisinde bulunmaktadır.Bu devrin vesikası olan höyüklere Sarıkaya’nın köylerinde çokça rastlanmaktadır. Hititlerden sonra bu bölge Asuriler’ in ve ardından da İskender’in işgaline uğramış ve tahminen M.Ö.1.asırda Romalılar’ca alınmıştır.
2-Roma Devri :
İlçede Roma devrine ait tarihi kalıntılar ve eserlerin yanında çok sayıda yazılı vesikalara da rastlanmaktadır. Sarıkaya Romalılar devrinde 7000 haneli Opel adında bir şehirdi. Kaplıcalarıyla ünlü ilçemizde bulunan Roma devrine ait, kaplıca kalıntısının Roma Krallarından birinin kızı için yapıldığı söylenmektedir. Rivayete göre kralın kızı amansız bir hastalığa yakalanır.devrin hekimleri bu amansız hastalık karşısında çaresiz kalmıştır illetin o dönemde nasıl tedavi edileceği bilinmemektedir. O dönemde şimdiki sarıkaya kaplıcalarının bulunduğu bölgede çıkan sıcak balçık ve çamurlu suyun hasta ve yaralı hayvanların iyileşmesini sağladığı daha sonra bu sıcak suyun insanlarında şifa bulduğu krala iletilir. Kral biricik kızının iyileşmesi için son çare olarak bu bölgeye gelir. Kısa zamanda kızının iyileşmesi üzerine mevcut kalıntıları bulunan tarihi hamamı yaptırır. Hamam sütunları üzerinde bulunan kabartma resimlerde Güneş, Boğa. Defne figürleri uzmanlarca sıcak suyun Hayat kaynağı, güç ve sağlık verdiği şeklinde yorumlanmaktadır. Sarıkaya’da Romalılardan kalma büyük taşlarla örülü duvar kalıntılarına, şehri çevreleyen surların temellerine,sütunlara ve sütün başlıklarına yapılan kazılarda sık sık rastlanmaktadır.
3-Selçuklular ve Osmanlılar Devri :
İlçemizin 1071 Malazgirt Zaferinden sonraki yıllarda, bölgenin Selçuklu hakimiyeti altına girdiği ve Yıldırım Beyazıt zamanında Osmanlıların hakimiyetine geçtiği sanılmaktadır. Günümüzde, İlçemiz sınırları içerisinde Selçuklu ve Osmanlı devirlerinden kalma az sayıda yerleşik Türkmen köylerine rastlanmakla birlikte 1878 Osmanlı-Rus (93 Harbi) savaşı nedeniyle Doğu Anadolu bölgesinden göç eden ve (Kars Muhaciri) diye adlandırdığımız halkımızın yerleştiği köylerde bulunmaktadır.
4-Cumhuriyet Devri :
Cumhuriyet döneminden itibaren, Sarıkaya’ya 1924-1936 yıllarında Yunanistan,Romanya ve Yugoslavya’dan gelen, 1951 yılından itibaren de Bulgaristan’dan zaman zaman göç eden Türk vatandaşları yerleştirilmiştir.
Sarıkaya ilçesi, 1935 yılına kadar Boğazlıyan ilçesinin bir köyü iken, dönemin Valisi Bekir Sami BARAN tarafından bucak merkezi haline getirilmiş ve o zamana kadar bucak merkezi olan Aşağısarıkaya köyünden bucak teşkilatı tamamen alınarak,Terzili Hamamı veya Hamam köyü diye anılan şimdiki İlçe merkezine getirildiği için ilçenin adı Sarıkaya olarak anılmaya devam etmiştir.Daha sonra 1957 yılında aynı adla İlçe olmuştur. Dönemin başbakanı Süleyman Demirel in ilçeyi ziyareti talimatıyla temeli atılan günümüzdeki tesis 1970 yılında hizmete girmiştir. 2006-2007 yılında yapılan çalışmalarla kaplıca bu günkü modern halini alarak hizmet vermektedir.
Yozgat Sarıkaya Kaplıcalarının Tedavi Süresi
Kaplıca tedavisinin önemli konularından biri de, kaplıcada kaç gün kalınacağıdır. Bu süre 21 gün olmakla birlikte halkımız genellikle kaplıca tedavisini 15 gün olarak uygular. İçme tedavisi de öteden beri 3 gün olarak yapılır. Genellikle üç haftalık ve 21 banyoluk kürlerin tedavi edici etkisi olduğu, uzmanların ortak görüşüdür. Öte yandan, özel durumları dikkate alınırsa, her kişiyi 21 gün kaplıcada tutmanın mümkün olmadığı da düşünülmelidir.
Kaplıca tedavisinin çok uzun süre devam etmesi de sakıncalıdır. Hastanın alıştığı bir çevreden ayrı, disiplinli ve yorucu tedavilerle geçen bir hayat tarzı, hastalarda ruhi bunalımlar yaratabilir. Hastalar, içme ve kaplıcalara karşı bir tiksinti ve isteksizlik duymaya başlar. Önemli görülen hastalıklarda, tedavi süresini, çoğunlukla kaplıca hekimi ayarlayabilir. Her hastanın durumu değişik olduğundan, tüm hastalara aynı süre ve aynı çeşit tedavinin uygulanamayacağı açıktır.
Yozgat Sarıkaya Kaplıcaları Suyun Sıcaklığı
Kaplıca suyunun çıkış sıcaklığı 48C olup dinlendirme yöntemi ile 38-40C de kullanılmaktadır. Kaplıcada, banyo suyunun sıcaklık derecesi de tedavinin önemli faktörlerinden biridir. Genel olarak, banyo suyunun sıcaklık derecesi vücut hararetinde, 38 derecede bulunması gerekir. Ancak, su ne kadar sıcaksa o kadar faydalıdır inancı yaygındır. Yanlış olan bu görüş yüzünden, sıcak sularda haşlananlar pek çoktur. Sıcaklık 38-40 dereceyi geçmemelidir.
Ayrıca, alışkanlıklar,vücut örtüsündeki yağ tabakasının kalınlığı, kan dolaşımının normal olup olmadığı da kişinin sıcaklığa karşı göstereceği tepkiyi etkiler.
Dikkat Edilecek Hususlar
Tedavi süresince vücudunuzu üşütmemeli, yün elbise, kalın çorap ve kapalı ayakkabı giymelisiniz.
Banyolar, kesinlikle sabahları aç karnına ya da hafif bir kahvaltıdan bir saat sonra veya akşamları yemekten iki saat önce alınmalıdır.
Banyodan sonra biraz dinlenme ve istirahat gerekir. Yatakta terleme süresi geçmeli, terli çamaşırlar değiştirildikten sonra kısa bir yürüyüş yapmalıdır.
Banyolara tok karnına girmek sakıncalıdır.
Dört-beş banyodan sonra özellikle içme için tedavide kaşınmaya benzer durumlar ortaya çıkabilir. Bunlar önemsizdir. Bir süre sonra kaybolur.
Günde en çok iki banyo tercih edilmelidir. Ağır hamur tatlılardan uzak durmalı, yağsız ızgara ve haşlamalar yenilmelidir. Özellikle taze ekmekten kaçınmalıdır. Bol sebze yemekleri ve meyve yemenin faydaları bilinmektedir.
Sıvı ihtiyacını maden sularından veya normal içme suyundan karşılamakta fayda vardır. Şişelerde satılan meyve sularından ve esanslı gazozlardan kaçınmalıdır.
KAPLICA KRİZİ
Termal Krizi veya Banyo Reaksiyonu da denir. Kaplıcada tedaviye başlandıktan birkaç gün sonra bazı hastaların hiç sebep yokken rahatsızlık duymalarına verilen addır.
Kaplıca Krizi, kırıklık, baş ağrısı, basit olaylar karşısında çok sinirlenmek uykusuzluk, nabzın fazla atışı, tansiyon düşmesi ya da yükselmesi, iştahsızlık, paslı dil, kabızlık veya ishal şeklinde kendini gösterir. Romatizmalılarda hasta organlarında rahatsızlık artar, mafsallar ağrır ve şişer. Kaplıca krizinin nedenleri henüz uzmanlarca tam belirlenememiştir. Bu krizin tedavi ile bir ilişkisi olmadığı, bazı insanların kaplıcaya karşı gösterdiği bir tepki olduğunda fikir birliğine varılmıştır.
Normal olarak bir-iki gün süren bu rahatsızlıklar, kendiliğinden kaybolur, hasta yeniden banyolara devam edebilir.
Bunun dışında bir de "Kaplıca Sonu Yorgunluğu" olarak bilinen bir durum söz konusudur. Hasta, kaplıca kürünü bitirip evine döndüğünde hafif bazı rahatsızlıklar duyabilir. Genellikle evde kısa süreli bir dinlenme ile geçer. Her durumda doktorunuza danışmanızda fayda vardır.
HANGİ KAPLICAYA GİTMELİ ?
Kaplıca seçiminde genellikle uygulanan yöntem;daha önce şifa bulan bir yakınımızın önerisi ya da belli bir rahatsızlığa iyi geldiği yaygınlaşmış bir kaplıcanın seçimi şeklinde olmaktadır.
Gerçekte bilim dünyasının vardığı genel kanı, her kaplıcanın faydalı olduğu, gerçek kıyaslamanın ise ancak kimyasal ve fiziksel özelliklerinin bilinmesiyle yapılabileceğidir.
Bu açıdan bakınca, kaplıca seçiminde etken olması gereken temel faktörlerin sahip olduğunuz maddi imkanlar, kaplıcanın yaşadığınız yere uzaklığı, şifalı suyun niteliği, ısı derecesi, iklim durumu ve yöredeki sosyal tesisler olduğunu kabul edebiliriz.
UZMANLARIN TAVSİYELERİ
Konunun uzmanları özellikle aşağıda belirteceğimiz durumlarda kaplıca tedavisini sakıncalı bulmaktadırlar :
* Ameliyat geçirmiş ve henüz yarası kapanmamış olanlar,
* Ateşli hastalıklara tutulanlar,
* Kanamalı hastalıkları olanlar,
* Kanserliler,
* Akciğer tüberkülozuna tutulmuş olanlar,
* Hamile ve lohusa kadınlar,
* Regl dönemindeki kadınlar,
* Sirozlular,
* İdrar zorluğu olanlar,
* Yüksek ve değişken tansiyonu olanlar,
* Saralılar,
* Zararlı akıl hastaları,
* Astım hastaları.
